جیمز وب در دو سالی که آینههایش را گشود ما را تا کجای کیهان برد؟ + تصاویر
تاریخ انتشار: ۲۱ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۴۹۲۵۳۷
ایتنا - دو سال پیش در ۸ ژانویه ۲۰۲۲، تلسکوپ فضایی جیمز وب با باز کردن آینههای خود برای اولین بار شروع به ارسال عکسهایی از کیهان به زمین کرد که که قبلاً هرگز ندیده بودیم.
چشم غیرمسلح ما هرگز نمیتواند آنچه را که این تلسکوپ میبیند مشاهده کند. جیمز وب ناسا با سفر در نور و فضا میتواند منشأ جهان را ببیند، چیزی که ذهن ما به سختی میتواند آن را درک کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
این تلسکوپ قدرتمند که در فاصله ۱.۶ میلیون کیلومتری زمین قرار گرفته همچون یک ماشین زمان عمل میکند. کهکشانهای دوردست، مرگ ستارگان و جو سیارات خارج از منظومه شمسی را به ما نشان میدهد و به دانشمندان و در واقع تمامی بشریت تصاویر نفسگیر جدیدی از فضا هدیه میدهد.
در زیر نگاهی میاندازیم به شماری از خیرهکنندهترین تصاویری که این تلسکوپ تا کنون به زمین ارسال کرده است:
نگاهی عمیقتر به «ستونهای آفرینش»
تلسکوپ جیمز وب جزئیات بسیار دقیقی از ستونهای نمادین آفرینش، نامی که پس از ثبتش برای اولین بار توسط تلسکوپ هابل ناسا در سال ۱۹۹۵ به آن معروف شد، به تصویر کشیده است.
در این تصویر ستارگان جدیدی از میان ابرهای متراکم گاز و غبار در حال شکلگیری هستند. اگرچه این ستونهای سهبعدی به شکل صخرههای سنگی باشکوهی به نظر میآیند، اما بسیار نفوذپذیرتر از سنگ هستند.
ستونهای آفرینش از دریچه دوربین تلسکوپ هابل (چپ) و تلسکوپ جیمز وب (راست)عکسها: ناسا
در واقع این ستونها از گازها و غبارهای سرد میانستارهای تشکیل شدهاند و در نوری با طول موج نزدیک به فروسرخ نیمهشفاف به نظر میرسند.
این تصویر در حقیقت برشی از سحابی «عقاب» (M16) است که در فاصله ۶۵۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد و اخترشناسان کمک میکند تا مدلهای تشکیل ستارگان خود را بهتر بازسازی کنند. در ۲۸ اکتبر ۲۰۲۲، ناسا تصویر دومی از ستون های آفرینش را منتشر کرد که این بار توسط ابزار فروسرخ میانی وب (MIRI) گرفته شده بود.
تصویر تلسکوپ جیمز وب از لبههای ستونهای آفرینش- عکس: ناسا
منظرهای به گفته ناسا «ترسناک» و در عین حال «سرد و وهمانگیز» که با همان ابزار گرفته شده و به جزئیات غبارها در لبههای این ناحیه اختصاص دارد.
هزاران ستاره جدید در سحابی رتیل
در تصویر منتشر شده توسط ناسا در سپتامبر ۲۰۲۲، میتوان سحابی «رتیل» (Tarantula Nebula) را با تمامی شکوهی که دارد دید.
این سحابی به عنوان یکی از بزرگترین و درخشانترین مناطق ستارهساز در کهکشانهای نزدیک به راه شیری ما، مورد علاقه اخترشناسانی است که در حال مطالعه تشکیل ستارگان هستند.
سحابی رتیل- عکس: ناسا
سحابی رتیل در فاصله ۱۶۱ هزار سال نوری از ما در کهکشان ابر ماژلانی بزرگ قرار دارد و نام خود را از رشتههای گرد و غبار بلندی گرفته است که در تصاویر قدیمیتر شبیه پاهای یک رتیل هستند.
در این عکس تلسکوپ جیمز وب، این مهد کودک ستارهها را در سطوح جدیدی از وضوح تصویر میکند و دهها هزار ستاره جوان را که قبلاً در غبار کیهانی پوشیده شده و هرگز دیده نشده بودند، به نمایش میگذارد.
کهکشان شبح
کهکشان مسیه ۷۴ موسوم به شبح- عکس: ناسا
این تصویر خیره کننده مربوط به کهکشان «مسیه ۷۴» (M74) یا شبح است و تودههایی از گاز و غبار را در بازوهای کهکشان و همچنین یک خوشه متراکم از ستارهها را در هسته آن نشان میدهد.
اولین تصویر از سیارهای فراخورشیدی در کهکشانی دور
برای نخستین بار تلسکوپ وب تصویر مستقیمی از سیاره فراخورشیدی «HIP 65426 b»، یک غول گازی با جرم حدوداً ۶ تا ۱۲ برابر مشتری، که خارج از منظومه شمسی قرار دارد مخابره کرد.
ناسا می گوید که گرفتن تصاویر مستقیم از سیارات فراخورشیدی چالشبرانگیز است، زیرا ستارگان بسیار درخشانتر از سیارات هستند.
سیاره فراخورشیدی HIP 65426 b- عکس: ناسا
این سیاره در فاصله ۳۵۵ سال نوری از زمین قرار دارد و در مقایسه با زمین ۴.۵ میلیارد ساله ما، بسیار جوانتر است و تنها حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیون سال سن دارد.
این سیاره فراخورشیدی از ستاره میزبان خود ۱۰۰ برابر دورتر از زمین از خورشید است، بنابراین به اندازه کافی از ستاره خود فاصله دارد که وب بتواند به راحتی سیاره را از ستاره موجود در تصویر جدا کند. اما همچنین بیش از ۱۰ هزار بار کم نورتر از ستاره میزبان خود در فروسرخ نزدیک است.
آرین کارتر، محقق فوق دکتری در دانشگاه کالیفرنیا که هدایت تجزیه و تحلیل این تصویر را بر عهده داشت، میگوید: «به دست آوردن این تصویر مانند حفاری برای یافتن یک گنج فضایی بود. در ابتدا تنها چیزی که میتوانستم ببینم نور ستاره بود، اما با پردازش دقیق تصویر توانستم آن نور را حذف کنم و سیاره را کشف کنم.»
مشتری و قمرهایش که قبلاً آنها را ندیدهاید
دانشمندان ناسا همچنین به کمک تلسکوپ جیمز وب تصاویر جدیدی از بزرگترین سیاره منظومه شمسی منتشر کردند.
این عکس در ژوئیه ۲۰۲۲ گرفته شده و مناظر بیسابقهای از نورهای شمالی و جنوبی مشتری و مه چرخان قطبی آن ثبت کرده است.
مشتری و قمرهایش از دریچه تلسکوپ جیمز وب - عکس: ناسا
در این تصویر حلقههای کمنور در اطراف سیاره و همچنین دو قمر کوچک را در پسزمینه کهکشانیشان نشان میدهد.
ایمکه دی پاتر، ستارهشناس سیارهای از دانشگاه کالیفرنیا که در هدایت رصدها دست داشت، میگوید: «ما هرگز مشتری را به این شکل ندیدهایم. همه اینها کاملاً باورنکردنی است.»
تغییر و تحول کهکشان چرخ گاری
تصاویر جدید وب در سال گذشته همچنین ما را با آنچه پس از برخورد دو کهکشان اتفاق میافتد، بیشتر آشنا کرد.
این تلسکوپ با نگاه کردن به غبار کیهانی ایجاد شده در اثر برخورد از طریق دوربینهای فروسرخ خود، تصویری از چگونگی تغییر کهکشان «چرخ گاری» پس از برخورد با کهکشانی کوچکتر در میلیاردها سال پیش به ما داد.
کهکشان چرخ گاری - عکس: ناسا
دانشمندان تصور میکنند کهکشان چرخ گاری در فاصله بیش از ۵۰۰ میلیون سال نوری زمانی بخشی از یک مارپیچ بزرگ مانند راه شیری بوده ولی با برخورد یک کهکشان دیگر دچار تغییر شده است.
به گفته ناسا، ظاهر این کهکشان که دانشمندان را به یاد چرخ یک گاری میاندازد ناشی از آن برخورد پرسرعت است.
دانشمندان پیش از این هرگز قادر به مشاهده آشفتگی کهکشان چرخ گاری و مناطق غبارآلود و ستارههای جوان آن نبودند.
تصویر قبلی تلسکوپ هابل از کهکشان چرخ گاری - عکس: ناسا
تلسکوپ فضایی هابل قبلاً به این کهکشان نگاه کرده بود، اما مقدار گرد و غباری که کهکشان چرخ گاری را احاطه کرده بود، مانع از مشاهده پدیدههای درونکهکشانی میشد.
اکنون اما به لطف دوربینهای فروسرخ تلسکوپ جیمز وب، دانشمندان میتوانند به مرکز درخشان کهکشان نگاه کنند. کهکشانی که همچنان در حال تغییر است و به دگرگونی خود ادامه خواهد داد.
منبع: ايتنا
کلیدواژه: تلسکوپ فضایی جیمز وب سحابی رتیل کهکشان شبح کهکشان چرخ گاری ستون های آفرینش تلسکوپ جیمز وب سال نوری ستون ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.itna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ايتنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۹۲۵۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چشمهای کیهانی که فضا را با موادی معادل ۵۰ میلیون برابر جرم خورشید آلوده میکند
جرم جریان گاز حاصل از انفجارهای کیهانی ۵۰ میلیون برابر جرم خورشید ما است.
در مطالعهای که اخیراً منتشر شده است، محققان مرکز بینالمللی تحقیقات نجوم رادیویی (ICRAR) نقشهای با وضوح بالا از انفجارها در NGC ۴۳۸۳ را نشان دادند. آنها توضیح دادند که ستارگان در بخش مرکزی کهکشان منفجر میشوند و باعث تشکیل ابرهای عظیم و انتشار گازها و عناصر شیمیایی سنگین در مقادیر زیاد میشود.
این انفجار به غیر از هیدروژن، جریان خروجی بسیاری از عناصر سنگین مانند گوگرد، نیتروژن و اکسیژن را در فضا پخش میکند.
آدام واتس، نویسنده اصلی این مطالعه و یکی از همکاران پژوهشی در مرکز بینالمللی تحقیقات نجوم رادیویی، گفت: اینها ابزارهای اساسی برای سیاراتی مانند زمین، و زندگی آنگونه که ما میشناسیم، هستند.
کهکشان NGC ۴۳۸۳ در خوشه کهکشانی باکره، یکی از نزدیکترین خوشههای کهکشانی به کهکشان راه شیری قرار دارد.
تیم تحقیقاتی مرکز بین المللی نجوم رادیویی با استفاده از دادههای MAUVE Surveyor، یک ماهواره فرابنفش که ستارگان Virgo و دیگر صورتهای فلکی را مطالعه میکند، نقشه با وضوح بالا را تهیه کرد. این نقشه فرصتی منحصر به فرد برای مطالعه جریان گاز در یک کهکشان مجاور به دانشمندان میدهد.
گازها از NGC ۴۳۸۳ با سرعتی در حدود ۲۰۰ کیلومتر بر ثانیه (۴۴۷۰۰۰ مایل در ساعت) فوران میکنند.
این جریان گاز به قدری عظیم است که ۲۰۰۰۰ سال طول میکشد تا به انتهای ابر گازی برسد.
واتس گفت: پیدا کردن جریانهایی مانند این مورد بسیار نادر است، بنابراین هر بار که یک جریان جدید پیدا میکنیم، اطلاعات جدیدی به دست میآوریم که میتوانیم از آنها برای درک فیزیک آنچه در حال رخ دادن است استفاده کنیم.
به گفته دانشمندان، این نوع خروجیها زمانی اتفاق میافتد که یک کهکشان به سرعت تعداد زیادی ستاره جدید را تشکیل دهد و این همان چیزی است که در مرکز NGC ۴۳۸۳ اتفاق افتاد.
اندکی پس از شکل گیری، بزرگترین ستارهها به شدت منفجر میشوند و ابرنواخترها را تشکیل میدهند.
چنین انفجارهایی گاز را از درون کهکشان میبرد و باعث میشود که به بیرون جریان یابد.
واتس خاطرنشان کرد: گاز خارج شده از نظر عناصر سنگین بسیار غنی است، که به ما بینشی منحصر به فرد از فرآیند پیچیده اختلاط هیدروژن و فلزات در گاز جاری میدهد.
علاوه بر این، از آنجایی که این گاز سوخت خام برای تشکیل ستارههای جدید است، حذف آن توسط جریان خروجی روند تشکیل ستاره را کند میکند. این باعث میشود که جریان گاز عامل مهمی در تعیین سرعت و دورههایی باشد که طی آن یک کهکشان میتواند به شکل گیری ستارهها ادامه دهد.
کهکشان NGC ۴۳۸۳ یکی از معدود کهکشانهایی است که دانشمندان از طریق آن توانسته اند عناصر شیمیایی موجود در جریان خروجی را اندازه گیری کنند.
منبع: Interesting Engineering
باشگاه خبرنگاران جوان علمی پزشکی علوم فضایی و نجوم